KUR’AN’DA HAMD

 

KUR’AN’DA HAMD

 

Kur’an’da hamd ile ilgili ayetleri incelediğimizde, hamdin şunlardan dolayı Allah’a yapıldığını görürüz:

 

Niçin hamd edilir? Evreni, karanlıkları ve aydınlığı yaratan, zalim toplumun kökünü kesen, cennete ulaştıran, peygamberleri gönderen, şirki tutarsız gösteren, kitap indiren, ilim veren, insana ayetler gösteren, tek ilah olan, yeryüzünü yağmurla dirilten, dünya ve ahiretin sahibi, melekleri yaratan, hüznü gideren, ahireti yaratan, evrenin hükümdarı ve alemlerin rabbi Allah için yapılır.

 

Varlıkların hamdi: Meleklerin hamdi, gök gürültüsünün hamdi, arşı yüklenen meleklerin hamdi, Allah’ı hamd etmeyen hiçbir varlık yoktur.

 

Hangi vakitlerde hamd? Diriliş esnasında hamd, büyüklük taslamayarak rabbi hamd, Allah’ı hamd, sabah akşam rabbi hamd, kıyam ettiğimizde rabbi hamd, rabbi hamd.

 

Elhamdu lillah ifadesi Kur’an’da 23 yerde geçer. Kur’an’da hamd hepsi de Allah’a nisbet edilmiş olarak kırk üç yerde geçmektedir. Beş sure hamd ile başlar. Fatiha, En’am, Kehf, Sebe, Fatır.

 

Hamd İle İlgili Ayetler

 

Hani Rabbin meleklere "Ben, yeryüzünde bir halife kılacağım." demişti. Onlar da "Biz seni hamd ile tesbih ve takdis ederken orada bozgunculuk çıkaracak ve kan dökecek birini mi halife kılacaksın?" dediler. Allah “Ben sizin bilmediklerinizi bilirim.” dedi. (Bakara/30) Meleklerin hamdi.

 

Hamd, gökleri ve yeri yaratan, karanlıkları ve aydınlığı var eden Allah'a mahsustur. Yine de inkâr edenler, (başka şeyleri) rablerine eşit tutuyorlar. (Enam/1) Evreni, karanlıkları ve aydınlığı var edene hamd.

 

Böylece zulmeden toplumun kökü kesildi. Hamd, âlemlerin Rabbi Allah'a mahsustur. (Enam/45) Zulmeden toplumun kökünü kesene hamd.

 

Biz onların sadırlarında kinden ne varsa çekip aldık. Altlarından ırmaklar akarken şöyle derler: "Bizi buna ulaştıran Allah'a hamd olsun. Eğer Allah bize hidayet vermeseydi biz hidayete ulaşamayacaktık. Yemin olsun, Rabbimizin resulleri hakkı getirmişler." Onlara "İşte bu, yaptıklarınıza karşılık olarak mirasçı kılındığınız cennettir." diye seslenilir. (Araf/43) Cennete ulaştırana hamd.

 

Oradaki duaları, "Allah'ım, sen münezzehsin." dir. Oradaki iyilik temennileri Selâm’dır. Dualarının sonu ise: “Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamdolsun.” dur. (Yunus/10) Cennete ulaştırana hamd.

 

Gök gürültüsü Allah’ı hamd ile, melekler de O’nu korkusundan tesbih ederler. O, yıldırımları gönderip bununla dilediğine isabet ettirir; onlar ise Allah hakkında çekişip tartışırlar. O, gücü çok şiddetli olandır. (Rad/13) Gök gürültüsünün hamdi.

 

Hamd, bana ilerlemiş yaşımda İsmail'i ve İshak'ı bahşeden Allah’a aittir. Rabbim, duayı işitendir. (İbrahim/39) İsmail’i ve İshak’ı bahşeden Allah’a hamd.

 

Sen Rabbini hamd ile tesbih et ve secde edenlerden ol. (Hicr/98) Rabbi hamd.

 

Allah, hiçbir şeye gücü yetmeyen ve başkasının mülkünde olan ile tarafımızdan kendisine güzel bir rızık verdiğimiz, böylelikle ondan gizli ve açık infak eden kimseyi örnek verdi. Bunlar hiç eşit olur mu? Hamd Allah içindir, fakat onların çoğu bilmez. (Nahl/75) Şirkin tutarsızlığını gösteren Allah’a hamd.

 

Yedi gök, yeryüzü ve bunların içindekiler O’nu tesbih eder. O’nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur. Ancak siz onların tesbihlerini kavramıyorsunuz. O cezalandırmada acele etmeyendir, bağışlayıcıdır. (İsra/44) O’nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur.

 

Sizi çağıracağı gün O’na hamd ederek icabet edecek ve dünyada çok az bir süre kaldığınızı zannedeceksiniz. (İsra/111) Diriliş esnasında hamd.

 

De ki: "Hamd; çocuk edinmeyen, mülkte ortağı olmayan ve düşkünlükten dolayı veli edinmeyen Allah'adır." O’nu yücelttikçe yücelt. (İsra/111) Şeriki olmayan Allah’a hamd.

 

Hamd, kuluna kitabı indiren ve onda hiçbir çarpıklığa yer vermeyen Allah’adır ki. (Kehf/1) Kitabı indirene hamd.

 

Şu hâlde onların söylediklerine sabret. Güneşin doğuşundan ve batışından önce Rabbini hamd ile tesbih et. Gecenin bir bölümünde ve gündüzün uçlarında da tesbihte bulun ki hoşnut olasın. (Taha/130)  Güneşin doğuşu ve batışından önce hamd.

 

Sen ve beraberindekiler gemiye yerleşince de ki: "Bizi zalim toplumdan kurtaran Allah'a hamdolsun." (Muminun/28) Zalim toplumdan kurtaran Allah’a hamd.

 

Sen, ölümsüz olan Hayy’a (: hayat sahibine) tevekkül et ve O’nu hamd ile tesbih et. Kullarının suçlarından haberdar olarak Allah yeter. (Furkan/58) Allah’ı hamd.

 

Yemin olsun, Davut'a ve Süleyman'a ilim verdik. Onlar da: "Bizi, inanmış kullarından birçoğuna göre üstün kılan Allah'a hamdolsun." dediler. (Neml/15) İlim veren Allah’a hamd.

 

De ki: "Hamd Allah'a mahsustur, selâm da seçtiği kullarının üzerinedir.” Allah mı daha hayırlı yoksa onların ortak koştukları mı? (Neml/59) Peygamberleri gönderene hamd.

 

De ki: "Hamd Allah'a mahsustur. O; size ayetlerini gösterecektir, siz de onları tanıyacaksınız." Rabbin, yaptıklarınızdan habersiz değildir. (Neml/93) İnsana afakta ve enfüste ayetlerini gösterecek Allah’a hamd.

 

O, Allah'tır. O’ndan başka ilah yoktur. İlkte de sonda da hamd O’na mahsustur. Hüküm O’nundur ve O’na döndürüleceksiniz. (Kasas/70) Kendinden başka ilah olmayan Allah’a hamd.

 

Yemin olsun, onlara: "Gökten su indirip ölümünden sonra yeryüzünü dirilten kimdir?" diye sorsan: "Allah." derler. De ki: "Hamd Allah'a mahsustur." Hayır, onların çoğu akıllarını kullanmaz. (Ankebut/63) Yağmurla yeryüzünü dirilten Allah’a hamd.

 

Göklerde ve yerde hamd O’nundur, akşamleyin ve öğleye ulaştığınız vakitte de... (Rum/18) Bütün mekanlarda ve zamanlarda hamd Allah’adır.

 

Eğer onlara: "Gökleri ve yeri kim yarattı?" diye sorsan, kesinlikle: "Allah!" derler. De ki: "Hamd Allah'a mahsustur. Fakat onların çoğu bilmez.” (Lokman/25) Evreni yaratana hamd.

 

Ayetlerimize yalnızca; kendilerine hatırlatılınca secdeye kapananlar, büyüklük taslamayarak Rablerini hamd ile tesbih edenler inanırlar. (Secde/15) Büyüklük taslamayarak Rabbi hamd.

 

Hamd, göklerde ve yerde olanların hepsi kendisine ait olan Allah'adır; ahirette de hamd O’nundur. O Hakîm’dir, Habîr’dir. (Sebe/1) Dünya ve ahiret mülkünün sahibi Allah’a hamd.

 

Hamd, göklerin ve yerin yaratıcısı; ikişer, üçer ve dörder kanatlı melekleri elçiler kılan Allah'a mahsustur. O, yaratmada dilediğini artırır. Allah her şeye güç yetirendir. (Fatır/1) Evreni ve melekleri yaratana hamd.

 

Derler ki: "Hamd, bizden hüznü giderip yok eden Allah'a mahsustur. Rabbimiz bağışlayıcıdır, şükre karşılık verendir. (Fatır/34) Hüznü gideren Allah’a hamd.

 

Hamd, âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur. (Saffat/182) Alemleri rabbi Allah’a hamd.

 

Allah, birbiriyle didişen ortaklara ait biriyle, yalnız bir kişiye ait birini örnek verdi. Bu ikisi eşit olur mu? Hamd, yalnızca Allah'adır. Ama onların çoğu bilmez. (Zümer/29) Şirkin tutarsızlığını gösteren Allah’a hamd.

 

Mü’minler: "Bize olan vaadinde sâdık kalan ve bizi bu yere mirasçı kılan Allah'a hamd olsun ki cennette dilediğimiz yerde konaklayabiliriz. Çalışanların mükâfatı ne güzelmiş!”  derler. (Zümer/74) Cennet vadinde sadık olan Allah’a hamd.

 

Meleklerin de arşın etrafını sararak Rablerini hamd ile tesbih ettiklerini görürsün. Böylece aralarında hak ile hüküm verilir ve "Âlemlerin Rabbine hamdolsun." denilir. (Zümer/75) Ahireti yaratan Allah’a hamd.

 

Arşı yüklenen ve çevresindekiler, Rablerini hamd ile tesbih ederler. O’na iman ederler ve iman edenler için bağışlanma dilerler. "Rabbimiz! Rahmet ve ilim bakımından her şeyi kuşattın. Tevbe edip senin yoluna uyanları bağışla ve onları cehennem azabından koru. (Mümin/7) Arşı yüklenen meleklerin hamdi.

 

Şimdi sabret!  Allah'ın vaadi haktır. Suçun için bağışlanma dile, akşam ve sabah Rabbini hamd ile tesbih et. (Mümin/55) Sabah akşam rabbi hamd.

 

O, Hayy’dır. O’ndan başka İlah yoktur; öyleyse, dini yalnızca O’na has kılanlar olarak Allah’a yakarın. Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur. (Mümin/65) Kendinden başka ilah olmayan Allah’a hamd.

 

Gökler, neredeyse üstlerinden çatlayacak. Melekler ise Rablerini hamd ile tesbih ederler ve yeryüzünde bulunanlar için bağışlanma dilerler. İyi bilin ki Allah Gafûr’dur, Rahîm’dir. (Şura/5) Meleklerin hamdi.

 

Öyleyse hamd; göklerin Rabbi, yerin Rabbi ve âlemlerin Rabbi Allah'ındır. (Casiye/36) Evrenin yaratanına hamd.

 

Onların söylediklerine karşı sabret. Güneş doğmadan önce ve batmadan önce Rabbini hamd ile tesbih et! (Kaf/39) Güneş doğmadan önce ve batmadan önce Rabbi hamd.

 

Rabbinin hükmüne sabret! Çünkü sen, gözlerimizin önündesin. Kalktığın zaman, hamd ederek Rabbini tesbih et! (Tur/48) Kıyam ettiğimizde Rabbi hamd.

 

Göklerde ve yerde olan her şey Allah için tesbih eder. Hükümranlık O’nundur, hamd de O’nadır. O her şeye güç yetirendir. (Teğabün/1) Evrenin hükümdarı olan Allah’a hamd.

 

Hemen Rabbini hamd ile tesbih et ve O’ndan mağfiret dile. O, tövbeleri çokça kabul edendir. (Nasr/3) Rabbi hamd.