KUR'AN'DA AHLAKIN İLKELERİ

 

  KUR'AN'DA AHLAKIN İLKELERİ

Kur'an bireysel ahlak ilkeleri olarak; eylemde ahlakilik, yapılabilirlik, kolaylık, gerçeklik, tedricilik ve tutarlılık getirmiştir. Bu da insani ve fıtri olandır.

1. Kur'an amelde/eylemde ahlakiliğe önem verir. Kur'an muhataplarından eylemlerini/amellerini menfaati veya hazları sağladığı için yapmalarını istemez.  Kur’an, eylemdeki ahlakiliği şöyle nakleder: “Biz size ancak Allah rızası için yediriyoruz. Sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür istemeyiz.” (Dehr, 76/9; bkz. Bakara 2/272; Nisâ 4/113).

2. Kur’an, amelde/eylemde yapılabilirliğe önem verir. İmkânı geniş olan, imkânına göre nafakayı bol versin. Nasibi sınırlı olan ise Allah’ın kendisine verdiği imkân ölçüsünde nafaka versin. Allah, herkesi sadece ona verdiği imkân nispetinde yükümlü tutar. Allah, sıkıntının ardından kolaylık ihsan eder.(Talak, 65/7). Biz hiç kimseye takatinin üstünde yük yüklemeyiz…(Mü’minun, 23/62; bkz. Bakara, 2/286; İsra, 17/13; Kehf, 18/49; En’am, 6/52).

3. Kur'an amelde/eylemde kolaylık prensibi getirir. O sayılı günler, ramazan ayıdır. O ramazan ayı ki insanlığa bir rehber olan, onları doğru yola götüren ve hakkı batıldan ayıran en açık ve parlak delilleri ihtiva eden Kur’ân o ayda indirildi. Artık sizden kim ramazan ayının hilâlini görürse, o gün oruç tutsun. Hasta veya yolcu olan, tutamadığı günler sayısınca, başka günlerde oruç tutar. Allah sizin hakkınızda kolaylık ister, zorluk istemez. Oruç günlerini tamamlamanızı, size doğru yolu gösterdiğinden ötürü Allah’ı tazim etmenizi ister. Şükredesiniz diye bu kolaylığı gösterir. (Bakara, 2/185; bkz. Hacc, 22/78; En'am, 6/161; Bakara 2/128; Nisa, 4/28; En'âm 6/119; Bakara 2/173).

4. Kur'an amelde/eylemde gerçekliği gözetir. Ey Peygamber! Müminleri savaşa teşvik et. Eğer sizden tam sabırlı yirmi kişi olursa, ikiyüz kişiye galip gelir ve eğer siz müminlerden yüz kişi olursa, kâfirlerden bin kişiyi mağlup eder; çünkü o kâfirler gerçeği ve âkıbeti anlamayan bir güruhtur. Ama şimdi Allah yükünüzü hafifletti, çünkü sizde savaşma konusunda bir zayıflık olduğunu müşahede etti. O halde sizden sabırlı yüz kişi, Allah’ın izniyle onlardan iki yüz kâfire üstün gelir ve eğer sizden bin kişi olursa, onlardan iki bin kişiye galip gelir. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir. (Enfal, 8/65-66; bkz. Müzzemmil, 73/2-4, 20; Fetih, 48/17; Nisa, 4/98, 101; Bakara, 2/185, 215, 235).

5. Kur'an amelde/eylemde tedriciliği (emirlerin yerleşmesi ve yasakların kaldırılması) getirmiştir. Oruç sayılı günlerdedir. Sizden her kim o günlerde hasta veya yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar. Oruç tutamayanlara fidye gerekir. Fidye bir fakiri doyuracak miktardır. Her kim de, kendi hayrına olarak fidye miktarını artırırsa bu, kendisi hakkında elbette daha hayırlıdır. Bununla beraber, eğer işin gerçeğini bilirseniz, oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.          (Bakara, 2/184; bkz. Bakara, 2/158, 219, 237, 280; Furkan, 25/67; Şura, 42/43).

6. Kur'an söz eylem tutarlılığını emreder. Siz kitabı okuduğunuz halde, insanlara iyiliği emredip duruyor da kendi­nizi mi unutuyorsunuz? Aklınız başınızda değil mi (yahut hakîkat'ten yoksun musunuz)?(Bakara 2/44; bkz. Saff 61/2-3).