AHZAB 56. AYETTEKİ SALATIN ANLAMI

Yazan: -

 

AHZAB 56. AYETTEKİ  SALATIN ANLAMI

Kur’an’da geçen çok anlamlı bir kelimenin hangi anlama geldiğini tayin eden iki önemli unsur vardır. Birincisi kelimenin siyak-sibakı yani bağlamı, ikincisi de Kur’ân’ın bütünlüğüdür. Kelimelerin muhtemel anlamları arasında hangisinin kastedildiğini ortaya koymak araştırma gerektirmektedir. Aḥzab suresinin 56. ayetinde tek bir cümlede ve bir fiille geçen salât kelimesinin Allah için başka melekler için ve müminler için başka anlam ifade ettiğini söylemek de tamamen yorumdan ibarettir. Birden fazla anlamı olan müşterek bir kelimenin farklı yerlerde bağlamından dolayı farklı anlamlarda kullanılması elbette kabul edilmektedir. Ancak burada geçen ifadenin üç farklı anlama aynı anda geldiği söylenmektedir. Ayette Allah’ın ve meleklerin Nebî’ye salât ettikleri ifade edildikten sonra müminlere de siz de ona salât edin ve ona tam bir teslimiyetle teslim olun denilmektedir. Salât emri müminler için ona “salât okumak” şeklinde anlaşılabilir ancak Allah ve melekler için bunun kastedilmediği herkesin kabul etmesi gereken bir hakikattir. Böyle bir durumda Allah için “rahmet etme”, melekler için de “istiğfarda bulunma” anlamına geldiği dolayısıyla aynı fiilin bir cümlede üç farklı anlama geldiği söylenmiştir. Oysa ayette “Allah ve melekleri Nebî’yi desteklerler siz de ey müminler ona destek olun” şeklinde “destek” anlamı verilirse “salât” kelimesi aynı cümle içinde sadece bir anlama gelmiş olacaktır.

Ahzab 56. ayetteki salat tefsirlerde genellikle Hz. Nebî’ye salât ona “dua” şeklinde geçmektedir.[1] Türkçe Meallerde ise daha çok “salât edin” veya “salavât getirin” şeklinde geçmektedir. Bazı meallerde farklı olarak “destek olun” şeklinde anlam verenler de olmuştur. Ayetin nasıl tercüme edildiği ile örnek olarak bazı meallere bakmak yararlı olacaktır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yeni mealinde, Allah ve melekleri için “salât ediyorlar” mü’minlere için de “salât edin, selâm edin.”,[2] Elmalılı Hamdi Yazır, Allah ve melekleri için “salât ederler.”, mü’minler için ise “teslimiyetle salât ve selâm edin.”, Hasan Basri Çantay, Allah ve melekleri için “çok salât (ve tekrîm) ederler”, mü’minler için ise “salât edin, tam bir teslîmiyyetle de selâm verin.”,[3] Muhammed Hamidullah da Aziz Kur’an isimli mealinde Allah ve melekleri için “Kanat gererler” mü’minler için de “kanat gerin” anlamını vermektedir.[4] Tuncer Namlı, Allah ve melekeleri için “salât ederler”, mü’minler için ise “salât edin ve tam bir teslimiyetle selâmlayın.”,[5] Mustafa Öztürk, Allah ve melekleri için “üzerinde titremekte; ona her türlü yardım ve desteği vermektedir”, mü’minler için ise “destek olun; onun emirlerine tam bir teslimiyetle uyun”,[6] Muhammed Esed ise Allah ve melekeleri için “kutsarlar”, mü’minler için “kutsayın ve kendinizi [o’nun rehberliğine] tam bir teslimiyetle terk edin!”,[7] manasını vermiştir. Mehmet Okuyan, Allah ve melekleri için “[salât] ediyorlar (destek veriyorlar)” mü’minler için “[salât] edin (destek verin) ve tam teslimiyet gösterin!”,[8] Mustafa İslamoğlu da Allah ve melekleri için, “desteklerler” mü’minler için “destekleyin! Ve onu her tür şaibeden ve ithamdan uzak tutun!”[9] şeklinde bir mana vermiştir. Süleymaniye Vakfı mealinde ise, Allah ve melekleri için “destek olurlar” mü’minler için “destek olun” şeklindedir.[10]


[1] Taberi, Zemahşeri, Razi,

[2] Kur’ân-ı Kerim Meâli. çev. Halil Altuntaş vd. (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008),  

[3] Kur’ân-ı Hakîm ve Meâli Kerîm, çev. Hasan Basri Çantay (İstanbul, 1401),

[4] Aziz Kur’an. Çev. Muhammed Hamidullah, Türkçeye çev. Abdulaziz Hatip-Mahmut Kanık

[5] Kur’an Aydınlığı Kronolojik Kur’an Meali. çev. Tuncer Namlı (Ankara: Fecr Yayınları, 2015),

[6] Kur’an-ı Kerim Meali: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. çev. Mustafa Öztürk

[7] Kur’an Mesajı Meal Tefsir. çev. Muhammed Esed, Türkçeye çev. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk

[8] Meal-Tefsir. çev. Mehmet Okuyan (İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 2021),

[9] Hayat Kitabı Kur’an: Gerekçeli Meal. çev. Mustafa İslamoğlu (İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2008),

[10] Süleymaniye Vakfı meali. çev. Abdulaziz Bayındır (Erişim 18 Nisan 2023),

1988 Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Mezunu. Kuranihayat ve İktibas Çizgisi dergilerinde yazmaktadır. Kırıkkale'de yaşamaktadır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

MEKKİ SURELERDE SALÂT KAVRAMININ SEMANTİĞİ

Yazan: -
  MEKKİ SURELERDE SALÂT KAVRAMININ SEMANTİĞİ   Salât kavramı; Mekkî ve Medenî surelerde isim ve fiil formlarında sözlük ve ıstılahi anlamlarıyla 90 âyette geçmektedir. [1] Kavram bazı ayetlerde birden fazla geçtiği için Kur’an’da toplam 99 defa yer almaktadır. Salât kavramının Kur’an’da ağırlıklı olarak أقام /ekame fiili ile kullanıldığı görülmektedir. Namaz kılmayı ifade etmek için صلو sallu/kılın ya da أدوا /eddu/yerine getirin kelimelerinin yerine اقيموا ekimu/ikame edin, (ayakta tuttun, düzgün ve devamlı kılın, hakkını vererek ve şartlarını yerine getirerek kılın) ifadesinin kullanılmış olması ve bunun Kur’an’da salât kelimesinin önünde 48 defa zikredilmiş olması oldukça önemlidir. Rağıb el-İsfehânî   göre salât ibadetinin   أقام   /ekame fiili ile gelmesi, namaz kılanların çok, onu hakkıyla ifa edenlerin az olması nedeniyledir. [2]   Salât kavramı, Kur’an’da 24’ü Mekkî, 13’ü Medenî olmak üzere toplam 37 surede geçmektedir. Salât kavramı 24...
Read more »

SALAT’IN NAMAZ ANLAMI ÜZERİNE

Yazan: -
SALAT’IN  NAMAZ ANLAMI ÜZERİNE Sorular   Hud/114: “ Gündüzün iki tarafında yani gecenin (gündüze yakın iki) ucunda namaz kıl. İyilikler kötülükleri giderir. Bu, düşünenler için bir hatırlatmadır.” Kur’an’ı dinin tek kaynağı olarak kabul edenler, Kur’an’da salatın, ritüel olarak namaz anlamına gelmediğini ifade ediyorlar. Güneş doğmadan yani fecr’de ve akşam güneş batınca tam bu zaman dilimlerinde –çünkü bu namazların sınırlı bir vakit aralığı var- salata ne anlam veriyorlarsa ne yapılmalı ve ya ne yapıyorlar? Salat sadece ‘dua, Allah’a boyun eğme, kitaba ve emirlere uymak’ gibi anlamlara gelse bunun vakitleri olabilir mi? Bu vakitler dışında muaf mıyız bunlardan? Maide/6: “Ey iman edenler! Namaza kalktığınız zaman yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın, başınızı mesh edin ve aşık kemiklerinize kadar ayaklarınızı da…” Ayete göre salat destekleşmek ve dua ise salattan önce yüzü ve kolları yıkamak, başı ve ayakları meshetmenin mantığı nedir? Salat sa...
Read more »

EZBERE TESLİM OLMAK

Yazan: -
  EZBERE TESLİM OLMAK Okumamak ezbere teslim olmaktır. Ezber bozmak zihin köleliğinden kurtulmak demektir. Okuma eylemi, insanlığın bilgi ve düşünce dünyasında devrim yaratan bir unsurdur. Kitaplar ve yazılı metinler aracılığıyla insanlar, tarih boyunca birikmiş bilgi ve deneyimleri kuşaktan kuşağa aktarırlar. Ancak, okumaktan kaçınmak, bireylerin ezbere teslim olmasına ve eleştirel düşünceden uzaklaşmasına neden olabilir. Ne zaman onlara: “Allah’ın indirdiklerine uyun.” denilse, onlar: “Hayır! Biz atalarımızdan gördüğümüz şeye uyarız.” derler. Ya ataları akıllarını kullanmamış ve doğru yolu bulamamışlarsa? Bakara/170 İşte böyle diyenler ahirette ahirette de şöyle diyecekler: Ve derler ki: “Rabbimiz! Gerçekten biz, efendilerimize ve büyüklerimize itaat ettik, böylece onlar bizi yoldan saptırdılar. Rabbimiz, onlara iki kat azap ver ve onlara büyük bir lanetle lanet et.” Ahzab/67-68 Okuma, bireylerin bilgiye erişimini sağlar ve anlayışlarını derinleştirir. Kitaplar, makal...
Read more »