HADİD SURESİ 1-3. AYETLERİN YORUMU

 HADİD SURESİ 1-3. AYETLERİN YORUMU

1.Göklerde ve yerde olanların hepsi Allah’ı tesbih etmektedir. O, Azîz ve Hakîm’dir.  2.Göklerin ve yerin hükümranlığı Allah’ındır. Hayat verir ve öldürür. O, her şeye güç yetirendir. 3. O Evvel’dir, Âhir’dir, Zâhir’dir, Bâtın’dır. O, her şeyi bilendir.  (Hadîd 57/1-3)

 

Hadid Suresi 1-3. ayetler, Allah’ın mutlak kudretini, ezeli-ebedi varlığını ve bütün kâinat üzerindeki hakimiyetini anlatan derin anlamlar taşır. Bu ayetler surenin fragmanı gibidir.

1. Ayet: “Göklerde ve yerde olanların hepsi Allah’ı tesbih etmektedir. O, Azîz ve Hakîm’dir. ”

Tesbih Kavramı: “Tesbih” kelime olarak “suda veya havada yüzmek, hızlı gitmek, âlemlerin Rabbi Allah’ı bütün noksan sıfatlardan tenzih etmek ve görev” anlamlarına gelmektedir.

“Her biri kendi yörüngesinde yüzmektedir.” manasında kullanılan ayetler: (21/33; 36/40; 79/3)

“Uğraş, görev” anlamında kullanıldığı ayet: (73/7)

“Yaratılış amacına uygun hareket etmek, görevlerini yerine getirmek” anlamında kullanıldığı ayetler: (17/44; 13/13; 24/41; 39/75; 21/19-20; 57/1)

İnsanın tesbihi ise her zaman ve her koşulda Allah’ın emirlerine göre hayatını programlaması ve Kebîr olan Allah’ı bütün noksan sıfatlardan tenzih ederek yaşamını sürdürmesidir. İlgili ayetler: (36/38; 87/1; 32/15; 12/108; 3/191; 6/100; 9/31; 37/143,166; 50/40)

Tesbih kavramını, salât kavramının yerine kullanmak doğru değildir. Çünkü her kavramı kendi bulunduğu yerde ve Alîm olan Allah’ın yüklediği anlamda anlamak gerekir.

Burada tesbih, Allah’ı her türlü eksiklik ve noksanlıktan tenzih etmek demektir. “Göklerde ve yerde olanlar” ifadesi, yalnız insanları değil; melekleri, cinleri, hayvanları, cansız varlıkları ve hatta atomdan galaksilere kadar tüm varlıkları içine alır. Yani bütün kâinat, varoluşuyla Allah’ın yüceliğini haykırır. “Azîz” ismi, Allah’ın mutlak kudret sahibi olduğunu, hiçbir şeyin O’na galip gelemeyeceğini ifade eder. “Hakîm” ismi, Allah’ın her işini tam bir hikmetle yaptığını, rastgele ve amaçsız hiçbir iş bulunmadığını gösterir.

2. Ayet: “Göklerin ve yerin hükümranlığı Allah’ındır.”

Burada Allah’ın mülkiyet ve hakimiyetinin mutlaklığı vurgulanır. İnsanların ya da devletlerin mülkü izafîdir; gerçek mülk Allah’ındır.

“Hayat verir ve öldürür.” ifadesi, hayat ve ölümün de O’nun elinde olduğunu bildirir. Bu, insanın en temel aczini hatırlatır: insan yaşam ve ölüm üzerinde hiçbir yetkiye sahip değildir.

“O, her şeye gücü yetirendir.” Hayatın düzeninden ölümün hakikatine, evrenin yaratılışından yeniden dirilişe kadar bütün süreçleri idare eden kudretin Allah’a ait olduğunu ifade eder.

3. Ayet: “O, Evveldir, Ahirdir, Zahirdir, Bâtındır…” Bu ayet, Allah’ın zaman ve mekan üstü mutlak varlığını dört isimle/sıfatla özetler:

Evvel: Başlangıcı olmayan, varlığı ezelî olan. Yaratılmışların hepsi bir başlangıçla vardır; yalnız Allah’ın öncesi yoktur. Âhir: Sonu olmayan, ebedî var olan. Kâinat yok olsa da Allah bâkîdir. Zâhir: Varlığının delilleri apaçık olan. Gözümüzün gördüğü her şey O’nun kudretine işaret eder. Bâtın: Zâtı gözlerden gizli olan, mahiyeti idrak edilemeyen. İnsan aklı O’nun hakikatini kuşatamaz. Bu dört isim, Allah’ın hem aşkın hem de içkin olduğunu bildirir. O, her şeyin önünde, sonunda, dışında ve içinde olan mutlak varlıktır.

“O, her şeyi bilendir.” cümlesi ise bütün bu sıfatları bilgiyle tamamlar. Allah, hem görünen âlemi hem gizli olanları, hem geçmişi hem geleceği kuşatan bir ilim sahibidir.

Sonuç: Hadid suresi’nin bu üç ayeti, insana şu mesajı verir: Evrenin tamamı Allah’ı tesbih eder; insan da bu tesbihe bilinçli olarak katılmalıdır. Hayat ve ölüm, mülk ve hâkimiyet yalnız Allah’a aittir; dolayısıyla insan sahiplik davasından vazgeçmeli, emanet bilinciyle yaşamalıdır. Allah’ın Evvel, Âhir, Zâhir ve Bâtın oluşu, O’nun her yönden kuşatıcılığını gösterir; kulun görevi, bu şuurla teslimiyet ve kulluğunu derinleştirmektir.